ဘာသာေရးဗဟုသုတမ်ား(၁) ႏွင့္ (၂)

ျမန္မာျပည္မွ မြတ္ဆလင္ကုလားမ်ား၏ မ်ဳိးရုိးစဥ္ဆက္သည္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာကုိ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ကုိးကြယ္ခဲ့သူမ်ားျဖစ္ပါသည္။ အာရပ္စစ္တပ္မ်ားမွ သူတုိ႔အဖိုးအဖြားမ်ား၏ ေဒသကုိ စစ္တုိက္ သိမ္းပုိက္ခဲ့ပါတယ္။ ကုလားေတြရဲ့ အဖုိးကုိသတ္ျပီး အဖြားကုိ မုဒိမ္းက်င့္ခဲ့ပါတယ္။ သိန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ကုလားေတြဟာ အရွင္လတ္လတ္ မီးရွဳိ႔၊ ေခါင္းျဖတ္၊ ေျချဖတ္ စသျဖင့္ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ထုိ႔ေနာက္ မြတ္ဆလင္ဘာသာကုိ အတင္းအက်ပ္ ကုိးကြယ္ေစခဲ့ပါတယ္။ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ဟိႏၵဴ ဘာသာမ်ား၏ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ သင္ၾကားခ်က္မ်ားကုိ ေမ့ေပ်ာက္သြားေအာင္ က်မ္းစာေတြကုိ မီးရွဳိ႔ျပီး ဘာသာေရး အထိမ္းအမွတ္အားလုံးကုိ ဖ်က္ဆီးခဲ့ပါတယ္။ တရားနဲ႔ ေ၀းကြာခဲ့ေသာ ကုလားမ်ားမွာ သူတုိ႔အဖုိးအဖြားကုိ သတ္ျဖတ္ မုဒိမ္းက်င့္သူမ်ားကုိ ရြံရွာမုံန္းတီးရမည့္အစား ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ေနၾကပါသည္။ ပုိမုိထိတ္လန္႔ဖြယ္ေကာင္းေသာ လုပ္ရပ္မွာ သူတုိ႔ အဖုိးအဖြားမ်ား ကုိးကြယ္ခဲ့ေသာ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဟိႏၵဴဘာသာကုိ ဖ်က္ဆီးရန္ ၾကံရြယ္သူမ်ားျဖစ္လာျခင္းျဖစ္၏။

ေၾသာ္. . . တရားနဲ႔ ေ၀းကြာသူတုိ႔၏ အျပစ္သည္ အင္မတန္ ေၾကာက္ဖုိ႔ေကာင္းေပ၏။ ကုသုိလ္နဲ႔ အကုသုိလ္ကုိ ခြဲျခားႏုိင္စြမ္းမရွိ။ အတုိင္းမသိေသာ ဆင္းရဲဒုကၡမ်ားကုိ ခံစားရေတာ့မည္။ အမွန္ကုိ အမွန္အတုိင္း သိျမင္လာေစရန္ ရည္မွန္းျပီး အလင္းေစတမန္ ဘေလာ့မွ တရား ဗဟုသုတေလးမ်ားကုိ ကူးယူေဖၚျပလုိက္ပါသည္။


----------------------------------------------------------------------------------------




ကၽြန္ေတာ္ ဗုဒၶဘာသာနဲ. ပတ္သက္တဲ့ သိမွတ္ဖြယ္ရာေလးေတြ ေရးမယ္ဆိုၿပီး ရည္ရြယ္ထားတာေတာ့ ၾကာပါၿပီ။ အင္တာနက္ကလည္း အျမဲမတက္ႏိုင္ အခ်ိန္ကလည္းမရေတာ့ တစ္ပတ္မွာတစ္ရက္ပဲ Post တင္ႏိုင္ပါတယ္။ တျခားအိမ္ေတြကိုလည္း တစ္ပတ္တစ္ခါပဲ စာလာဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ အခုအပတ္ကစၿပီး အခြင့္ၾကံဳရင္ၾကံဳသလို ဗုဒၶဘာသာနဲ.ပတ္သက္တဲ့ သိမွတ္ဖြယ္ရာေလးေတြကို တက္သေလာက္မွတ္သေလာက္ ဖတ္မွတ္ထားသေလာက္ ေဖာ္ျပေပးသြားပါမယ္ ခင္ဗ်ာ။

ေမး။ ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ ဘာလဲ။
ေျဖ။ ဗုဒၶဘာသာ ဟူေသာအမည္သည္ ေဗာဓိဆိုေသာ စကားမွ ဆင္းသက္လာျခင္းျဖစ္သည္။ “ႏိုးၾကားျခင္း” ဟု အဓိပၸယ္သက္ေရာက္သည္။ ထို.ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ ဆုိသည္မွာ ႏိုးၾကားမႈကို ျဖစ္ေစေသာအျမင္၊ အယူအဆပင္ ျဖစ္ပါသည္။ (ဆရာေတာ္ V.S Dhammika ေျဖၾကားခ်က္မ်ားမွ)

ေမး။ ကဆုန္လျပည့္ေန.ကို အဘယ္ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို. အေလးအျမတ္ထားၾကသနည္း။
ေျဖ။ ကဆုန္လျပည့္ေန.သည္ ဗုဒၶျမတ္စြာအေလာင္းအလ်ာ သုေမဓာရွင္ရေသ့ ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ထံတြင္ နိယတဗ်ာဒိတ္ ခံယူေသာေန.ျဖစ္ျခင္း၊ ဗုဒၶျမတ္စြာအေလာင္းေတာ္ ဖြားျမင္ေသာေန.ျဖစ္ျခင္း၊ ဘုရားအျဖစ္ ေရာက္ေတာ္မူေသာေန. ျဖစ္ျခင္း၊ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေသာေန. ျဖစ္ျခင္းတို.ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။

ေမး။ ဗုဒၶစာေပမ်ားတြင္ “ေတာင္ငါးလံုးကာခို ရာဇၿဂိဳဟ္” ဟူေသာ စကားရိွပါသည္။ အဘယ္ေတာင္မ်ား ျဖစ္သနည္း။
ေျဖ။ ရာဇၿဂိဳဟ္ျပည္အား ၀န္းရံထားေသာ ေတာင္ငါးလံုးမွာ-
၁။ ဣသိဂိလိေတာင္
၂။ ေ၀ဘာရေတာင္
၃။ ေ၀ပုလႅေတာင္
၄။ ပ႑၀ေတာင္
၅။ ဂိဇၥ်ကုဋ္ေတာင္ တို.ျဖစ္ပါသည္။

ေမး။ ဓာတုေစတီ၊ ဓမၼေစတီ၊ ဥဒိႆေစတီနဲ. ပရိေဘာဂေစတီတို.ရဲ. အဓိပၸယ္ေတြကို ရွင္းျပေပးပါ။
ေျဖ။ ဓာတုေစတီဆိုတာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံတဲ့အခါ မီးသၿဂိၤဳဟ္လို. က်န္ရစ္ေနတဲ့ ဓာတ္ေတာ္ေတြကို ဓာတုေစတီလို.ေခၚတယ္။ ဓမၼေစတီဆိုတာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့တဲ့ ပိဋကတ္ေတာ္ေတြကို ဌာပနာထားတဲ့ ေစတီျဖစ္တယ္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ကို ရည္မွန္းပူေဇာ္ထားတဲ့ ဘုရားပံုေတာ္၊ ပန္းခ်ီကား စတဲ့ ဓာတ္ေတာ္ေမြေတာ္ေတြ မပါတဲ့ ေစတီမ်ိဳးကို ဥဒၵိႆေစတီလို. ေခၚတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ အသံုးျပဳေတာ္မူခဲ့တဲ့ သပိတ္၊ သကၤန္းလို ပရိကၡရာေတြနဲ. မဟာေဗာဓိပင္တို.ကို ပရိေဘာဂေစတီလို. ေခၚတယ္။
ေမး။ ႏွစ္က်ိပ္ရွစ္ဆူဆိုတာ ဘယ္ျမတ္စြာဘုရားရွင္ေတြဆိုတာ သိပါရေစ။
ေျဖ။ သုေမဓာရွင္ရေသ့ဟာ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရားရွင္ထံမွာ ဗ်ာဒိတ္ခံယူၿပီးတဲ့ေနာက္ ေလးသေခ်ၤနဲ. ကမၻာတစ္သိန္း ပါရမီျဖည့္က်င့္ေတာ္မူပါတယ္။ ပါရမီျဖည့္က်င့္စဥ္ ကာလအတြင္း ဒီပကၤရာဘုရားႏွင့္ ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားအပါအ၀င္ ဘုရားေပါင္း ႏွစ္ဆယ့္ငါးဆူပြင့္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီပကၤရာျမတ္စြာဘုရား ပြင့္တဲ့ကမၻာမွာ ဒီပကၤရာဘုရားမတိုင္မီ တဏွာကၤရာ၊ ေမဓကၤရာ၊ သရဏကၤရာ ဆိုတဲ့ ဘုရားသံုးဆူ ပြင့္ၿပီးပါၿပီ။ အဆိုပါ ဘုရားသံုးဆူ အပါအ၀င္ ႏွစ္က်ိပ္ရွစ္ဆူျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။ ဧတဒဂ္ဆိုတာ ဘာလဲသိပါရေစ။
ေျဖ။ ဧတဒဂ္ဆိုသည္မွာ ဧတဒဂၢဆိုသည့္ စကားမွ ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ဤသူသည္ ဤေနရာတြင္ အျမတ္ဆံုးဟု ဆိုလိုသည္။ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပြင့္ထြန္းစဥ္က ဘိကၡဳေပါင္း ၄၁-ဦး၊ ဘိကၡဳနီေပါင္း ၁၃-ဦး၊ ဥပါသကေပါင္း ၁၁-ဦး၊ ဥပါသိကာေပါင္း ၁၀-ဦးတို. ဧတဒဂ္ဆု ရရိွေတာ္မူခဲ့ၾကသည္။ အခ်ိဳ.ဆုကို ပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးတည္းသာရ၍၊ အခ်ိဳ.ဆုကို ႏွစ္ဦး၊ သံုးဦး ပူးတြဲရပါသည္။ ထို.ေၾကာင့္ ၅၈-ခုသာရိွေသာ ဧတဒဂ္ဆုကို ပုဂၢိဳလ္ ၇၅-ဦး ရရိွျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အဆိုပါ ပုဂၢိဳလ္ ၇၅-ဦးတြင္ အရွင္အာနႏၵာသည္ ဧတဒဂ္ငါးခု ရရိွေတာ္မူသည္။ အရွင္ စူဠပႏၳကႏွင့္ အရွင္ သုဘူတိသည္ ဧတဒဂ္ႏွစ္ခုစီ ရရိွၾကၿပီး အျခား ၇၂-ဦးတို.မွာ ဧတဒဂ္တစ္ခုစီ ရရိွၾကပါသည္။

ေမး။ အရွင္အာနႏၵာရရိွေသာ ဧတဒဂ္ဆုငါးမ်ိဳးကို ေဖာ္ျပပါ။
ေျဖ။ အရွင္အာနႏၵာ ရရိွေသာ ဧတဒဂ္ဆုမ်ားမွာ-
၁။ အၾကားအျမင္မ်ားျခင္း။
၂။ သတိေကာင္းျခင္း။
၃။ ဥာဏ္ေကာင္းျခင္း။
၄။ လံု.လႀကီးျခင္း။
၅။ ဘုရားရွင္ကို ဆည္းကပ္လုပ္ေကၽြးရာတြင္ လံု.လရိွျခင္း။

ေမး။ အရွင္စူဠပႏၳက ရရိွေသာ ဧတဒဂ္ဆုႏွင့္ အရွင္သုဘူတိတို. ရရိွေသာ ဧတဒဂ္ဆု ႏွစ္ခုဆီကို ေဖာ္ျပေပးပါ။
ေျဖ။ အရွင္စူဠပႏၳကသည္ စိတ္ျဖင့္ၿပီးေသာကိုယ္ကို ဖန္ဆင္းျခင္းႏွင့္ ရူပါ၀စရဈန္အရာ၌ ဧတဒဂ္ရရိွ၍ အရွင္သုဘူတိသည္ ကိေလသာကင္းေသာေနျခင္းႏွင့္ ျမတ္ေသာအလွဴ ခံယူေတာ္မူထိုက္ေသာ အရာတို.တြင္ ဧတဒဂ္ ရရိွေတာ္မူၾကပါသည္။

ေမး။ အေနကဇာတင္တယ္ဆိုတာဘာလဲ။
ေျဖ။ အေနကဇာတင္တယ္ဆိုတာ ေရွးျမန္မာ အစဥ္အလာတစ္ခုသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ဟာ သဗၺညဳတဥာဏ္ကို ရေတာ္မူတဲ့အခါ “အေနကဇာတိ သံသာရံ” အစခ်ီတဲ့ဂါထာနဲ. ဥဒါန္းဂါထာေတြ က်ဴးရင့္ေတာ္မူ ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆင္းတုေတာ္ အသစ္ကို စတင္ပူေဇာ္တဲ့အခါမွာ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ရဲ. ကိုယ္စား ေစတီျဖစ္လာၿပီဆိုတဲ့ သေဘာနဲ. ရဟန္းေတာ္ေတြက ဘုရားရွင္ ဥဒါန္းက်ဴးရင့္ေတာ္မူတဲ့ ဂါထာနဲ. ရြတ္ဆိုၾကျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ေမး။ ဗုဒၶသာသနာ့အလံကို ဘယ္သူတီထြင္ခဲ့ပါသလဲ။
ေျဖ။ သာသနာ့အလံကို တီထြင္သူမွာ အေမရိကန္လူမ်ိဳး Col. Henry Steel Olcott ျဖစ္ပါသည္။ (ေနာက္အပတ္တြင္ Col. Olcott အေၾကာင္းကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္။)


ေမး။ ဗုဒၶသာသနာ့အလံကို မည္သူ တီထြင္သနည္း။
ေျဖ။ ဗုဒၶသာသနာ့အလံ တီထြင္သူမွာ အေမရိကန္လူမ်ိဳး ဗိုလ္မွႈးၾကီးေဟာင္း ေအာလ္ေကာ့ (Col.Henry Steel Olcott) ျဖစ္သည္။ အေတြးအေခၚသမိုင္းမွာေရာ ႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္ မွာပါ ထင္ရွားသူ ျဖစ္သည္။ ေအာလ္ေကာ့ကို ၁၈၃၂ခုႏွစ္၊ ဩဂုတ္လ၂ရက္ေန.တြင္ နယူးဂ်ာစီျပည္နယ္၊ Orange ျမိဳ.၌ ပရိုတင့္စတင့္ခရစ္ယန္ မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားခဲ့သည္။ ၁၈၆၁ခုႏွစ္ အေမရိကန္ ျပည္တြင္းစစ္တြင္ ေငြ၀ယ္ကၽြန္စနစ္ကို တိုက္ဖ်က္လိုေသာ တပ္မေတာ္မွ ပါ၀င္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ေအာလ္ေကာ့ သီရိလကၤာႏိုင္ငံတြင္ ေရာက္ရိွေနစဥ္အခ်ိန္က ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ခရစ္ယန္ဘာသာတို. စကားရည္လုပြဲႀကီး က်င္းပေနသည့္အခ်ိန္ ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာဘက္မွ အရွင္ဂုဏနႏၵဆရာေတာ္ႏွင့္ ခရစ္ယန္ဘက္မွ က်မ္းစာတက္ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ၁၈၇၃ခုႏွစ္တြင္ ပနာဒူရျမိဳ.၌ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းျဖစ္သည္။ အကဲျဖတ္မွတ္တမ္းမ်ားအရ အရွင္ဂုဏနႏၵက အကိုးအကား ခိုင္လံုၿပီး အရည္အေသြးသာေၾကာင္း သိရသည္။ ဤပြဲ ျဖစ္ပြားၿပီးေနာက္ ဗိုလ္မွႈးႀကီးေအာလ္ေကာ့သည္ သီရိလကၤာ၊ ေဂါေလ (Galle) ၌ တရား၀င္ ဗုဒၶဘာသာအျဖစ္ ေၾကျငာခဲ့သည္။ ၁၈၉၁ခုႏွစ္တြင္ မႏၱေလးသို.လာေရာက္ၿပီး သံဃာေတာ္မ်ားကို လာေရာက္ဖူးေျမာ္ ေသးသည္။ သာသနာ့အလံကို ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေျခာက္သြယ္ကို ကိုယ္စားျပဳ၍ တီထြင္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္သည္ အဘိဓမၼာ(၇)က်မ္းတြင္ ပါ၀င္ေသာ ဓမၼသဂၤဏီ၊ ၀ိဘဂၤ၊ ဓာတုကထာ၊ ပုဂၢလပညတၱိ၊ ကထာ၀တၳဳ၊ ယမကဟူေသာ ေရွးေျခာက္က်မ္းကို ဆင္ျခင္ေသာအခါ ခႏၶာကိုယ္မွ ေရာင္ျခည္ေတာ္ထြက္ေပၚ လာျခင္း မရိွေသးေခ်။ မဟာပ႒ာန္းက်မ္းကို ဆင္ျခင္ေတာ္မူေသာ အခါမွသာ ေရာင္ျခည္ေတာ္(၆)မ်ိဳး ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါသည္။ ယင္းေရာင္ျခည္ေတာ္ (၆)မ်ိဳးမွာ-
၁။ နီလ= ညိဳေမွာင္ေသာေရာင္ျခည္
၂။ ပီတ= ေရႊေသာေရာင္ျခည္
၃။ ေလာဟိတ= နီေသာေရာင္ျခည္
၄။ ဩဒါတ= ျဖဴေသာေရာင္ျခည္
၅။ မဥၨိ႒= ညိဳေမာင္းေသာေရာင္ျခည္
၆။ ပဘႆရ= ျပိဳးျပက္ေသာေရာင္ျခည္ တို. ျဖစ္ၾကပါသည္။

ေအာလ္ေကာ့သည္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္၏ ခႏၶာကိုယ္မွ ေရာင္ျခည္ေတာ္မ်ား ထြက္ေပၚသည္ဆိုျခင္းကို တန္ခိုးျပာဋိဟာ မဟုတ္ဘဲ သဘာ၀အားျဖင့္ ထင္ရွားရိွေၾကာင္း စိတ္စြမ္းရည္ ျမင့္မားသူမ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚတက္ေၾကာင္း ၁၈၄၄-၄၅ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမွ ေဒါက္တာ ဗာရာဒတ္က္ (Dr. Baraduc) ၏ လက္ေတြ. သုေတသန စာတမ္းမ်ားအရ လက္ခံထားသူ ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသ၀င္မ်ား အင္အားေတာင့္တင္းေစေရး အတြက္ မဟာယာနႏွင့္ ေထရ၀ါဒ ဂိုဏ္းႏွစ္ဂိုဏ္းလံုးက လက္ခံသည့္ “ဗုဒၶဘာသာ အေျခခံအခ်က္ (၁၄)ခ်က္ကို” ျပဳစုခဲ့ေသးသည္။ ဤအေျခခံ အခ်က္(၁၄)ခ်က္ကို ၁၈၉၁ခုႏွစ္၊ ဇန္န၀ါရီလ၌ အိႏၵိယျပည္ အဒၵရာတြင္ က်င္းပေသာ ဗုဒၶဘာသာ ညီလာခံ၌ တင္ျပခဲ့သည္။ ထိုညီလာခံသို. သီဟိုဠ္၊ အိႏၵိယ၊ ျမန္မာ၊ ဂ်ပန္စေသာ ႏိုင္ငံမ်ားမွ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ား တက္ေရာက္ၾကရာ အားလံုးက လက္ခံအတည္ျပဳၾက ပါသည္။

လက္ခံသေဘာတူေၾကာင္းကို သီဟိုဠ္မွ ဆရာေတာ္ေျခာက္ပါး၊ စစ္တေကာင္းမွ ဆရာေတာ္ႏွစ္ပါး၊ ဂ်ပန္မွ ဆရာေတာ္ရွစ္ပါး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဆရာေတာ္ႀကီး ႏွစ္ဆယ့္သံုးပါးတို. ကိုယ္စား ဦးေမႊးသာေအာင္တို.က သေဘာတူေၾကာင္း လက္မွတ္ေရးထိုးၾက ပါသည္။ ထိုသို.သေဘာတူေၾကာင္း ဆႏၵျပဳသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားမွာ-
၁။ သာသနာပိုင္ဆရာေတာ္ႀကီး
၂။ ေအာင္ေျမေရႊဘံုဆရာေတာ္
၃။ ေမဃ၀တီဆရာေတာ္
၄။ မကၡရာဆရာေတာ္
၅။ ထီးလင္းဆရာေတာ္
၆။ ျမေတာင္ဆရာေတာ္
၇။ လွေထြဆရာေတာ္ႏွင့္ အျခားဆရာေတာ္ (၁၆)ပါးတို. ျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၀၇ခုႏွစ္ ေအာလ္ေကာ့ ကြယ္လြန္ေသာအခါ ရုပ္အေလာင္းကို ဗုဒၶသာသနာ့ အလံေတာ္ႏွင့္ အေမရိကန္အလံ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး လႊမ္းျခံဳခဲ့ပါသည္။
(မွတ္ခ်က္။ ဆရာကိုရင္ဩ၏ ကမၻာေက်ာ္ပုဂၢိဳလ္မ်ားအျမင္ စာအုပ္ႏွင့္ အရွင္ေကလာသ၏ ဗုဒၶသာသနာ့အလံကို တီထြင္သူ စာအုပ္တို.မွ ေကာက္ႏႈတ္ေဖာ္ျပပါသည္။)

ေမး။ မဟာသကၠရာဇ္၊ သာသနာသကၠရာဇ္၊ ေကာဇာသကၠရာဇ္၊ ခရစ္သကၠရာဇ္၊ ဘီစီ၊ ေအဒီဆိုတာေတြ ရႈတ္ေထြးေနပါတယ္၊ ရွင္းပါဦး။
ေျဖ။ ဘုရားအေလာင္း သိဒၶတၳမင္းသားရဲ. ဘိုးေတာ္ အဥၥနမင္းနဲ. ကာလေဒ၀ီရေသ့တို. တည္ထားခဲ့ေသာႏွစ္ကို မဟာသကၠရာဇ္ ဟုေခၚပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံၿပီးေနာက္ ပထမ သံဂါယနာတင္ေသာႏွစ္ အရွင္မဟာကႆပမေထရ္ျမတ္ႏွင့္ အဇာတသတ္မင္းႀကီးတို. ထားခဲ့ေသာႏွစ္ကို သာသာနာသကၠရာဇ္ ဟုေခၚပါသည္။ ေကာဇာသကၠရာဇ္ ဆိုသည္မွာ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ျဖစ္သည္။ သာသနာသကၠရာဇ္ ကဲ့သို.ပင္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံၿပီး ပထမသံဂါယနာတင္ေသာ အခ်ိန္မွ စတင္ေရတြက္ခဲ့သည္။ သို.ရာတြင္ သကၠရာဇ္ ၆၂၂ခုႏွစ္တြင္ သုမုႏၵရီမင္း(သေရေခတၱရာ) လက္ထက္မွာ ျဖိဳခဲ့ပါသည္။ ထို.ေနာက္ သကၠရဇ္ ၅၆၀ခုႏွစ္တြင္ ပုပၸားေစာရဟန္းမင္း(ပုဂံေခတ္) ကတစ္ခါၿဖိဳျပန္ပါသည္။ ထို.ေၾကာင့္ ေကာဇာသကၠရာဇ္သည္ သာသနာသကၠရာဇ္ႏွင့္ ၁၁၈၂ခု ကြာပါသည္။ (၆၂၂+၅၆၀=၁၁၈၂) ဘီစီဆိုသည္မွာ ခရစ္ေတာ္မေပၚခင္ ေရတြက္ေသာႏွစ္ (Before christ) ျဖစ္သည္။ သာသနာသကၠရာဇ္(၅၄၄)တြင္ ခရစ္ေတာ္ဖြားျမင္သည္။ ေအဒီ(Anno Domini) ဆိုသည္မွာ ခရစ္ေတာ္ ဖြားျမင္ၿပီးေနာက္ ေရတြက္ေသာႏွစ္ ျဖစ္ပါသည္။

ေမး။ မ၊ သိ၊ ၾက၊ လွ်င္၊ ေတြး၊ ဆ၊ ဦး ဆိုတဲ့ အတိုေကာက္ မွတ္ထားတာေလးက ဘာကို ဆိုလိုပါသလဲ။
ေျဖ။ ျမတ္ဗုဒၶနဲ. ပတ္သက္တဲ့ေန.ေတြကို အတိုေကာက္ မွတ္ထားတာပါ။ အဓိပၸယ္က-
မ- ၾကာသပေတးေန.- ျမတ္စြာဘုရား အေလာင္းေတာ္ ပဋိသေႏၶတည္ေသာေန.၊
သိ- ေသာၾကာေန.- ျမတ္စြာဘုရားအေလာင္းေတာ္ ဖြားျမင္ေတာ္မူေသာေန.၊
ၾက- တနလၤာေန.- ေတာထြက္ေတာ္မူေသာေန.၊
လွ်င္- ဗုဒၶဟူးေန.- ဘုရားအျဖစ္သို. ေရာက္ရိွေတာ္မူေသာေန.၊
ေတြး- စေနေန.- ဓမၼစၾကာတရား ေဟာေတာ္မူေသာေန.၊
ဆ- အဂၤါေန.- ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံသည္ေန.၊
ဦး- တနဂၤေႏြ- ေတေဇာဓာတ္ ေလာင္ကၽြမ္းသည့္ေန. တို.ျဖစ္ပါသည္။

အလင္းေစတမန္

(ယုံၾကည္ခ်က္ ။ ။ မုဒိမ္းေကာင္ လူရမ္းကား ၀ါဒကုိ ေဒါသမထြက္ပါနဲ႔… ႏွိပ္ကြပ္ရလုိ႔လဲ ပီတိမျဖစ္ပါနဲ႔. . . ကုလားကုိလဲ လူမ်ဳိးေရး မႏွိပ္ကြပ္ပါနဲ႔ . . အဲဒါေတြက အက်ဳိးမရွိပါဘူး။ ယုတ္ညံ့သည့္ ၀ါဒဆုိးၾကီးကုိ ျဖဳိဖ်က္ေရးမွာ ခင္ဗ်ားကုိယ္တုိင္ အုတ္တစ္ခ်ပ္ သဲတစ္ပြင့္အျဖစ္ လုပ္ကုိင္ေရးက လက္ေတြ႔အက်ဆုံးျဖစ္ပါသည္ )